een "zinvolle kerst"

De Kerstboom Nel had ons gevraagd om dit kerstfeest zin te geven.... Ze is er wel niet en dat vinden we heeeeeeeel spijtig , maar toch zinderde de gedachte door en vandaar een klein stukje over 'de kerstboom' . Midden december zetten we jaarlijks onze kerstboom op, we versieren hem met slingers en veelkleurige bollen. Het is een feestboom, een vreugdeboom. Van waar komt de kerstboom? Wat betekent hij? Wat blijft er over van de traditie? Wat brengt hij ons tegenwoordig? Waarom blijven we die traditie in ere houden? Dat zijn de vragen die ik me heb gesteld en waar ik jullie wil over onderhouden deze middag. Kerstmis terugvoeren naar naar 25 december alleen is niet mogelijk. De boom wordt meestal tevoren opgezet en hij blijft ook meestal staan tot even na Nieuwjaar. De heidense periode van de kerst begint bij Allerheiligen begin november , wordt gevolgd door het winterzonnewendefeest om te eindigen in de kerstnacht. Het feest gaat verder op 1 januari onder de maretak en eindigt op 6 januari, datum waarop het betaamt alle herinneringen van die dagen te verwijderen, de dennennaalden die aan de voet van de boom gevallen zijn op te vegen en te wachten op de zomerzonnewende. De christelijke kerst begint bij de Advent ,die overeenkomt met de vier weken voorafgaand 25 december . In Duitsland wordt op 11 november ST Maarten gevierd en de feestperiode eindigt de tweede zondag in januari , op Driekoningendag. Vele rituelen vieren de overgang van de duisternis naar het licht. Laten we de oorsprong van die rituelen eens van naderbij bekijken. In Rome leidde het feest van Saturnalia naar de winterzonnewende. Deze festiviteiten werden gevierd ter ere van de God Saturnus , de God van de groei , van het zaad en van de wijn, equivalent van de Griekse God Chronos en van zijn vrouw, de Godin van de Aarde Opis. Het waren echte festijnen en de huizen waren versierd met groene planten . De slaven kregen dezelfde rechten als de vrije mensen . De Saturnaliën doelden op de ommekeer van macht : Saturnus gooide zijn vader Uranus van de troon om later op zijn beurt van de troon gestoten te worden door zijn eigen zoon Jupiter. Bij de Kelten , de Germanen, de Slaven vinden we die Saturnaliën ook terug. Na het feest van de doden begin november stelt de mens vast dat de dagen verontrustend lang beginnen worden. Eind december wordt de zonnewende gevierd , feest van het Licht met de hoop op een vernieuwde natuur. In Egypte herdacht men op 6 januari de geboorte van Horus, ook de nieuwe zon genoemd. Nadat Isis vele tranen had vergoten bij de dood van haar man, de zonnegod Osiris , viert ze daarna de geboorte van haar zoon. Het was een moment waarop de zon gevierd werd gedurende 12 dagen. De Katholieke kerk begreep het belang van deze periode en nam gewoonweg al deze heidense feestdagen over . Op 25 december vieren de Christenen de geboorte van Jezus. Deze datum werd heel laat gekozen door Rome. Het was Paus Julius de Ie die in 376 na Christus deze datum uitkoos. Tevoren werd de geboorte van Jezus gevierd op de 6e januari, dag van Driekoningen. 25 December werd ook gevierd door de cultus van Mithra , in die tijd een grote concurrent van de katholieke kerk , die op die dag de Zonnegod vierden, Sol Invictus. Het ging zelfs zo ver dat Rome gewoonweg Jezus uitriep als Sol Invictus, de onoverwinnelijke zon. Het gaat hem dus meer om de viering van het Licht, van de dagen die weer langer worden, van de groei en bloei van alles in de natuur. In de Noorderse landen viert men Yul, en destijds ging men een groot blok hout halen die de meester des huizes tijdens kerstavond in de open haard gooide, er olie , zout en wijn op uitgoot en er werd gebeden. In sommige gezinnen waren het jonge meisjes die de houtblok aanstaken met weefsels van het afgelopen jaar . Eenmaal dat de grote open haarden verdwenen, verdwenen ook die gewoontes. De grote houtblok van weleer maakte plaats voor een veel kleiner exemplaar, waar soms kaarsen op werden gezet en groen en die dan in het midden van de tafel preek, om later de ons alom bekende kerststronk als dessert te worden? Patisserie met groene marsepeinen bladeren en suikerrozen. Dat is één van de oorsprongsverhalen van de kerstboom. Een boom die versierd werd en nadien in brand gestoken werd door de mensen, om zich te doen vergeven door de Goden van wie ze het vuur hadden gestolen. Maar zoals bij elk symbool zijn er meerdere lezingen nodig. Want men vindt de kerstboom ook terug in alle Indo Europese volksstammen. De Grieken en later de heidense ritualen van de zonnewende versierden ook een boom , symbool van het leven , met fruit , bloemen en graan. De eik was bij de Druïden een bij uitstek symbolische boom in oud Gallië . De Kelten vereerden hem en versierden hem met rode gouden appels die het heilige vuur symboliseerden , het leven en de vruchtbaarheid. In de XIe eeuw beelden de Christenen scènes uit van de Mysteriën, waaronder het mysterie van het paradijs . Ze deden dat in het voorhof van de kerk en dikwijls was de boom van het aards paradijs een dennenboom versierd met rode appels. Maar een boom moet het bos niet verstoppen, het kerstbomenbos. Het is in de Elzas dat we dus de oorsprong van onze traditie moeten gaan zoeken. Van in de XVII e eeuw werden de huizen versierd met dennenbomen met kerstdag. De boom werd versierd met snoepgoed, rode appelen en roze papieren rozen, een boom die uit de Vogezen kwam . De boom verzinnebeelde de rijkdom en de geschenken die de natuur ons geeft. Maar vanaf de Xe eeuw versierde men reeds huizen met groene bladeren in de kerstperiode. De katholieke kerk nam de traditie weeral over en introduceerde de kerstboom, immer groene boom, getuige van het eeuwige leven. In de kerk en op kerstavond werd hij boom van kennis, een grote kaars brandde in zijn kruin. Zo werden twee symbolen verenigd : die van het leven en die van het licht. Maar die traditie veroorzaakte dikwijls brand en de kerstboom werd uit de kerk verbannen. Na de oorlog van 1870 werd zijn gebruik veralgemeend, alhoewel de kerk de boom beschouwde als een heidens rituaal . De boom werd dus lange tijd niet meer gebruikt, in Italië, Spanje, landen die heel katholiek zijn. De Angelsaksische landen en de Scandinavische landen hebben daar geen probleem mee en dus werd de kerstboom een essentieel element van het kerstgebeuren. In het zuidelijke halfrond wordt de dennenboom vervangen door de pohutukawa waarvan de rode bloemen ontluiken rond de kerstperiode. In Rusland was de kerstboom verboden want daar voerde men een antireligieuze politiek tot in 1934. Daarna mocht hij enkel staan als symbool van het nieuwe jaar. Hoe het ook zei, als we aan de kerstboom denken, denken we aan pakjes, met versieringen die variëren zoals mode .Er wordt een ster in de kruin geplaatst, voor de Christenen een herinnering aan de ster van Bethlehem die de drie koningen de weg getoond heeft, maar die vijfpuntige ster is ook symbool van de volmaakte mens. ( Da Vinci) Dus is het bijna niet mogelijk van kerstmis te spreken zonder te spreken over cadeautjes, eerst opgehangen aan de boom zelf, om later bont gekleurde pakjes te worden die onder de kerstboom worden geplaatst. Op het einde van de Saturnalia feesten hadden de Romeinen ook de gewoonte van pakjes uit te delen, vooral aan de kinderen. Tegelijkertijd offerde men aan de godin Stenia in Rome in hout uitgesneden voorwerpen, strenae genaamd. ( étrennes) . Deze voorwerpen werden begin januari geofferd , maand ter ere van Janus, de god met de twee gezichten ,één naar achter gekeerd en één naar voren, het verleden en het heden. God van de overgang, hij ziet het licht terugkeren. Onze kerstboom , onze lichtboom, is genereus en nodigt ons uit feest te vieren. Om ons in familie en vriendenkring terug te trekken, om broederlijk samen te komen en het kerstmaal te delen. Het is een moment van het elkaar terugvinden, soms een moment van verbroedering, van uitwisseling, van attenties, van lief zijn voor elkaar, een moment om zijn hart open te stellen, de andere te ontvangen, de eenzame uit te nodigen, degene die vergeten wordt erbij te hebben, om over de afwezige te spreken. Het komt ons individueel en collectief toe de mythe van de lichtboom aan te wakkeren en de natuur en de kennis in harmonie te herleiden. Laat ons dus de kerstboom verlichten, of het nu een boom van vuur is, een boom van leven, van kennis, dat hij schijnt en ons hart verlicht in het diepste van de nacht, laten we de zonnewende vieren, het begin van de overwinning van het licht op de duisternis, laat ons het ST Jan vieren, St Jan de Evangelist, degene die ons een boodschap van hoop en liefde gebracht heeft. Zo zullen we daadwerkelijk kinderen van het Licht worden om een betere wereld te maken en dat onze boom tussen hemel en aarde de boodschapper moge zijn van al onze wensen en onze betrachtingen. Laten we dus het glas heffen op al degenen die ons dierbaar zijn en al degenen die ons dierbaar waren en er niet meer zijn ! Buvons ! Ik heb gezegd . Geneviève 25/12/2012, bij Zwany en Rick, met Jan, Caroline, Constant, Gio en Emilio

kerstinkopen

Maandag was het een drukte van jewelste. Vrienden van Jan zijn komen helpen om de gastenbadkamer te isoleren. Dat was vrij onverwacht en daardoor is mijn planning helemaal in de war geraakt. Want 's morgens zou ik naar de markt in Caussade gaan om bij de plaatselijke slager mijn twee gereserveerde soepkippen te gaan ophalen en nog wat cèpes (eekhoorntjesbrood) en aardappelen enz om vervolgens naar de U-winkel ( Jan bootst mij graag na als ik 'u-winkel ' zeg. Hij vindt 'U' immers genoeg ) te gaan en daar zou het waarschijnlijk wel druk zijn. Inderdaad dus. Parking bijna volledig volzet. Dus stuif ik onmiddellijk naar het viskraam, want de Fransen hier zijn gek op oesters en crevettes en ik had al zo'n vermoeden dat er een lange zij wachtenden voor mij zou staan. Zo geschiedde ! Ik zet mijn verstand op nul en schuif mee aan. Achter mij een ouder koppel. De man zucht bij het zien van de rij voor hem. Hij laat de kar in de steek, de vrouw zucht nu. De man doet teken, hij heeft ietwat verder garnalen in een doos gevonden en vindt waarschijnlijk dat er niet meer moet gewacht worden. Hij blijft grote armbewegingen maken en de mevrouw geeft te kennen dat ze haar kar niet in de steek kan laten want dat ze anders haar plaats verliest. Ik heb het in de gaten en zeg haar dat ze gerust kan gaan kijken, ik zal haar plaats houden. Ik kijk achterom en de jongeman die daar staat knikt lachend dat het ook voor hem goed is. De man toont de doos garnalen aan zijn vrouw, zij schudt meewarrig haar hoofd. Neen, ze moet aanschuiven om losse garnalen te kopen, versere en ze moet trouwens oesters hebben ook.... Ze komt terug en schudt nogmaals haar hoofd. " Ik heb de mijne thuis gelaten", zeg ik. De mevrouw schiet in de lach en ze zegt "tja, soms is dat beter ja, zeker op een dag als deze. " "TJa," zeg ik." Ze duwen eerst je kar, dan zijn ze foetsie en sta jij met de producten in de hand naar hen te wachten, dan komen ze terug met dingen in de kar die je absoluut niet op je boodschappenlijkst hebt staan, als jij iets in je kar stopt vragen ze meteen' we hebben nog mosterd hoor! ' of 'heb je dat echt nodig?' of ook nog ' 't was te peinzen dat je dat zou komen!'. Kortom Leuk ! Ergernis alom" "Dat herken ik helemaal "zegt die mevrouw. "Spijtig dat we niet zonder kunnen hé ?" "Vraiment dommage " zegt ze. Het is aan mij en ik kan verder boodschappen doen. Naar huis rijdend, nogmaals mijn middagactiviteiten en revue passerend: eerst de kippen opzetten, dan aardappelen schillen en puree maken, dan spruiten voor ons kerstmaal vanavond, dan het vispannetje voor morgen, dan de kip etc etc... Thuisgekomen en de mannen zijn bijna klaar. Eens dat zo is moet er uiteraard geklonken worden op de goede afloop van de werken. "Op een rappeke" zegt Wim, want Wim is altijd gehaast. We zitten onder de auvent en ik bedenk dat het toch zalig is hier in het zuiden: 24 december in onze T shirt bij 19°C...en meer moet dat niet zijn. Ik begin te koken en 's avonds kraken we een overheerlijke fles wijn met ons twee. Kunnen jullie geloven dat we allebei om 21.30 u in slaap gevallen zijn op de zetel... Niets te doen hé in het zuiden...