traduire

maandag 12 januari 2015

le moîne

Gisteren zijn we gaan eten bij Gilbert en Inès.
Gilbert is een jachtvriend van Jan. Een 'jonge' dynamische kerel van 52 en Jan vraagt zich nog steeds af hoe het komt dat die hem zo sympathiek vindt.
Ik versta dat ook niet eerlijk gezegd.
En opgelet, Jan heeft nog zulken jonge vrienden hé.
Daar mailt hij mee, of hij gaat ermee op jacht, of hij filosofeert ermee om de wereld te verbeteren.
Soit, Gilbert dus.

Gilbert is geboren en getogen in Ganic.
Ganic is een gehucht van Castelnau-Montratier .
Zijn ouders waren landbouwers en hij heeft jarenlang de boerderij met koeien en gewassen gerund.
Een aantal jaren geleden heeft hij de boerderij overgelaten aan zijn jongste broer.
Die spreekt Engels, want hij ging een trimester op stage in Ierland zonder ook maar een iota Engels te spreken. Voor deze streek is zoiets heel bijzonder. Er zijn er weinigen die het hem zouden nadoen.

Gilbert is gehuwd met Inès.
Een wondermooie naam vind ik.
Inès is geboren in Brazilië, waar haar ouders, allebei uit Portugal naartoe waren geëmigreerd.
Die waren elkaar tegengekomen in Brazilia en toeval of niet, zo ontdekten ze dat ze uit hetzelfde dorp kwamen...Ze huwden en kregen 2 kinderen.. Na 7 jaar keerden ze terug naar Portugal en uiteindelijk vestigden ze zich in Cahors nog eens drie jaar later.

Gilbert en Inès hebben twee kinderen: Arnaud die kunstenaar is en in Bretagne woont en Sandra die toen ze afgestudeerd was als vertaalster het geboorteland van haar moeder wou ontdekken en met rugzak naar ginder vertrok. Ze sprak toen geen Portugees. De taal was haar niet vreemd vermits ze haar moeder en grootouders Portugees hoorde praten, maar ze sprak de taal niet. Weerom bewonderenswaardig. Er zouden er niet veel zijn hier die het haar zouden nadoen, maar het zit dus wel in de familie precies, dat avontuurlijke achterna gaan.

Ze ontmoette er Robson. Robson is Braziliaan, zijn vader is een Duitser uit Hamburg en zijn moeder een Braziliaanse. Hijzelf is vertaler van films. Portugees-Hongaars. Ze huwden.

En nu is Sandra in verwachting van hun eerste kindje en vinden ze het belangrijk om naar Europa te komen omdat het in Brazilië niet veilig is voor een kind en bovendien hielden ze er niet van dat hun baby zou opgroeien in een onnatuurlijke, selectieve, elitaire omgeving van een condominion.
Dat het naar dure scholen zou gaan en ver weg zou zijn van de realiteit dat het leven in feite wel is.

We gingen er dus eten en zouden Robson en Sandra ontmoeten.
En dat was nu de verrassing.
Want Robson deed de deur open en begroette me als volgt:
"Welkom Geneviève. Hoe leuk je te ontmoeten hier in Ganic!"
Ik viel haast achterover.
En hij ging vlot verder in het Nederlands...
Eenmaal van mijn verbazing bekomen vertelde hij ,dat hij op 18 jarige leeftijd naar België was komen studeren. Hij volgde er de 2 laatste jaren middelbaar en daarna universiteit in Mons.
Ja maar ,opperde ik, en dat Vlaams dan? Want ik ken er weinig ( slechts één, mijn nichtje Sophie ,maar dat is ook een avonturierster ) die goed Nederlands spreken terwijl ze in Mons gestudeerd hebben.
Ja op school geleerd ,zei hij en daarna heb ik in Ichtegem gewoond.
En nog later ben ik naar Boedapest verhuisd, vandaar dat Hongaars.

Kortom , een echte "polyglotte". Woord dat mijn grootmoeder graag gebruikte.Dat schiet nu door mijn hoofd, maar ik weet niet meer waarom.

En dus, van tijd tot tijd sprak Robson ons aan in het Vlaams. Hij sprak Portugees met Sandra, Frans met Gilbert en de twee met Inès.
Al een geluk dat hij niet in het Hongaars begon, de polyglot !.

Of we iets misten, uit België ?, vroeg hij.
In het begin wel, antwoordden we, nu niet echt meer, neen.
Mosselen met Frieten , vroeg hij? Of Belgische wafels?
Ik had in elk geval gescoord met de pralines van Jef de Bruges die ik had meegebracht...

En hij ?, vroegen we.
De zon ,zei hij. Het is hier berekoud !
Maar, zei Sandra, onze oma heeft me een cadeau gedaan verleden week.
We hebben haar "moîne" gekregen...
Haar monnik dus.
Wat was dat?
Gilbert ging hem prompt halen.
En dit is het dus :


Je doet brandende as en daarop een laag houtskool met daarop weer as in de pan die je in het midden ziet bengelen.
En dan zet je het ganse gedoe in je bed en je bedekt "le moîne" met je lakens.
Na een half uurtje is gans het bed opgewarmd.

Nog nooit gezien. Ik zat te denken waarom zo'n ding een moîne noemde, en bedacht dat de Fransen het ook niet hoog op hadden met de clerus, vroeger en nu...Overal dezelfde miserie.
Ondertussen weet ik wel beter: in de middeleeuwen moesten jonge monnikken het bed van de oudere monnikken  opwarmen  door er even voor bedtijd in te gaan liggen. De lakens waren dikwijls in hard linnen en dikwijls vochtig . Vandaar ...

Gisteren hebben we dus dank zij Gilbert en Inès een wereldreis gemaakt en hebben we weeral iets bijgeleerd over de gewoonten in deze streek. Nu op een brocante markt zo'n moîne vinden zie ! Zal dat warm zijn in bed !